Opera łódzka
Na powstanie pierwszej z prawdziwego zdarzenia Opery Łódzkiej miasto i region musiały czekać aż do 1954 roku. Instytucja ta, oficjalnie powołana do życia 1 lipca decyzją Prezydium Rady Narodowej, była przede wszystkim owocem pasji i zaangażowania prof. Władysława Raczkowskiego – pianisty, organisty, chórmistrza i dyrygenta, który próby zespołu organizował na początku we własnym mieszkaniu. Dyrektorem naczelnym Opery została Sabina Nowicka, wicedyrektor Teatru Wojska Polskiego za czasów Leona Schillera; kierownictwo muzyczne placówki objął Mieczysław Drobner – muzykolog, kompozytor i pedagog, wykładowca łódzkiej Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej. Opera Łódzka nie miała swojej stałej siedziby, ale pasja i zaangażowanie dyrekcji i artystów pozwoliła na realizację wspaniałych przedstawień na scenach łódzkich teatrów dramatycznych.
Działalność zainaugurowano 18 października 1954 premierą Strasznego dworu Stanisława Moniuszki, pod batutą właśnie prof. Raczkowskiego. Reżyserował spektakl Jerzy Merunowicz – jeden z członków pierwotnej trupy Teatru Nowego – sceny, która gościła później spektakle Opery na przemian z Teatrem Jaracza. W nowo powstałym zespole znaleźli się młodzi śpiewacy, którzy z biegiem kolejnych sezonów mieli przyczynić się do znakomitej renomy Opery Łódzkiej.
Znany i ceniony krytyk muzyczny Józef Kański tak wspomina początki Opery: Te przedstawienia z pierwszego okresu działalności Opery Łódzkiej, na dobrą sprawę, nie miały słabych punktów! Wynikało to z prostego faktu, że zarówno w warstwie muzycznej, jak i scenicznej powstawały pod wodzą autentycznych, wybitnych profesjonalistów w operowej materii. Dlatego sceniczne obrazy oraz działania bohaterów prawie zawsze wynikały w naturalny sposób z muzyki oraz treści libretta, co o dzisiejszej praktyce dużych, nawet i renomowanych operowych placówek, rzadko da się powiedzieć. A do tego jeszcze ta młodzieńcza energia, niekwestionowany talent i zaangażowanie zespołu!…
Na scenie Opery Łódzkiej swoje wielkie – często pierwsze – kreacje tworzyły późniejsze gwiazdy polskiej wokalistyki, artyści tej miary, co m.in. Delfina Ambroziak, Wera Kuźmińska, Zofia Rudnicka, Halina Romanowska, Stanisław Heimberger, Tadeusz Kopacki, Antoni Majak, Andrzej Saciuk, Romuald Spychalski, w reżyseriach m.in. Kazimierza Dejmka, Jerzego Merunowicza, Emila Chaberskiego, Ewy Bonackiej, Antoniego Majaka.
Ważnym rozdziałem w historii Opery Łódzkiej jest wyjątkowa twórczość choreograficzna „ojca” łódzkiego baletu – Feliksa Parnella. Słynne widowiska Parady Parnella – jego autorstwa i z jego udziałem – nie tylko zachwycały krytyków i publiczność, ale stanowiły także milowy krok w choreografii polskiej, w rozumieniu nowoczesnego widowiska baletowego i postrzeganiu języka choreograficznego, jako autonomicznego środka artystycznego wyrazu i równoprawnego narzędzia narracji scenicznej. To właśnie w pracach Feliksa Parnella błysnęły takie wielkie postacie polskiego baletu, jak: Maria Łapińska, Janina Niesobska, Krystyna Zalewska, Eugeniusz Kowalczyk, Włodzimierz Traczewski, Stefan Piątkowski, Bogdan Jankowski.
W ciągu 11 lat działalności Opera Łódzka zrealizowała 26 premier operowych i 10 baletowych. Ostatnią – była premiera opery Daniela Aubera FRA DIAVOLO – 28 sierpnia 1965 roku.
Następny rozdział opery w Łodzi, to – od 19 stycznia 1967 roku – Teatr Wielki w Łodzi, czyli artyści Opery Łódzkiej, ale już w nowym budynku przy placu Dąbrowskiego na własnej, nowoczesnej, drugiej pod względem wielkości scenie w Polsce.
